سلام به همراهان رسانه فارسی! امروز در خدمت شما هستیم تا در این پست و پست های بعدی، ویژگی های یک مصاحبه خوب را بررسی کنیم. انواع مصاحبه در این پست بررسی می شود که به شرح هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت. اگر یک دانشجوی رشته ی خبرنگاری و یا مستند ساز هستید، این مقاله برای شما واقعا کمک کننده و جهت دهنده است؛ چون پس از خواندن آن، دید خوبی برای انجام یک مصاحبه خوب پیدا می کنید. پس با ما همراه باشید.
قبل از هرچیزی به تعریف مصاحبه که در ویکی پدیا به آن اشاره شده است می پردازیم که میگوید: مصاحبه، گفتگوی میان دو یا چند نفر (حداقل مصاحبه‌کننده و مصاحبه‌شونده) است که در آن پرسش‌هایی توسط مصاحبه‌کننده از مصاحبه‌شونده پرسیده می‌شود. مصاحبه، اصل و قاعده روزنامه‌نگاری و رسانه می‌باشد اما در موقعیت‌های دیگر نیز کاربرد دارد.
انواع مصاحبه
همانطور که در پست جایگاه مصاحبه تصویری به آن اشاره کردیم مصاحبه انواع مختلفی دارد، اما در این پست ما به نوع مصاحبه برای فیلم مستند می پردازیم. در مصاحبه برای مستند، شما باید هم خبرنگار خوبی باشید و هم اصول عکاسی پرتره را به خوبی بدانید. انواع مصاحبه وجود دارد که یک مصاحبه گر مستند خوب، به همه ی اصول آن واقف است. در مصاحبه ی مطبوعاتی، گفتار حرف اول را می زند و تصویر شخص مصاحبه شونده ملاک نیست. اما در مصاحبه برای فیلم مستند، شما هم تصویر یک شخص را ضبط می کنید و هم گفتار او را. پس نیاز است که در دو مهارت بالا، تسلط کافی داشته باشید.
مصاحبه برای فیلم مستند به چند دسته تقسیم می شود. برای انجام هر کدام از این انواع مختلف، باید مهارت های خاصی را بلد باشید؛ چرا که بسته به نوع مصاحبه، اهداف مستند ساز و نحوه ی استفاده مصاحبه در فیلم، نیاز به مهارت های مختلفی دارید.
یکی از پیش نیاز های اصلی برای تولید برنامه های تلوزیونی و حتی مستند، این است که آموزش مصاحبه را به صورت صحیح فرا گرفته باشید. شما میتوانید به صورت رایگان این مبحث مهم را از طریق لینک موجود در رسانه فارسی بیاموزید
انواع مصاحبه از جنبه محتوا
مصاحبه در فیلم های مستند، در دو گروه اصلی قرار می گیرد:
۱. مصاحبه های کارشناسی
به طور کلی، اصل و اساس این نوع از مصاحبه ها، بر پایه ی کارشناسی و تحلیل یک موضوع خاص می باشد. برای مثال:
- پرسش از یک قاضی، در مورد روند اجرای یک پرونده عام
- مصاحبه با کارشناس زلزله در زمینه احتمالات زلزله در مناطق مختلف
- مصاحبه با مسئولان در مورد امور یک کشور
۲. مصاحبه های شخصی و احساسی
مصداق بارز این نوع مصاحبه ها، مصاحبه های تلویزیونی با مردم می باشد؛ اما اگر بخواهیم مثال های اختصاصی تر بزنیم، به موارد زیر اشاره می کنیم:
- مصاحبه با یک فرد جوان درباره احساسی که از دیدن بازیگر مورد علاقه اش دارد.
- مصاحبه با یک جانباز شیمیایی و به تصویر کشیدن رنجی که خانواده ایشان و مهم تر از آن خود ایشان متحمل می شوند.
در مصاحبه ی نوع اول، مقصود دریافت دانش و اطلاعات فرد مورد نظر است و در مصاحبه ی نوع دوم، شناخت شخصیت و درک احساسات فرد مصاحبه شونده. البته در مواردی، این دو نوع مصاحبه جدایی ناپذیر می شوند و ارتباط تنگاتنگی میان آن ها شکل می گیرد که آن را با ذکر مثالی خدمت شما عرض می کنیم. برای مثال: کارشناسی که از احتمال وقوع زلزله صحبت می کند، به لحاظ انتقال دانش باید درستی دیدگاهش را ثابت کند؛ اما از طرفی نیز احساساتش تحت تاثیر قرار می گیرد؛ چون در صورت وقوع زلزله، خودش و اطرافیانش نیز در خطر می باشند. اما در هر صورت، صحبت های یک کارشناس با دختری که در سنین کودکی مورد تجاوز قرار گرفته است و از احساسات و وضع روحیه اش صحبت می کند، بسیار متفاوت است.
از سوی دیگر، بسیاری از مصاحبه های شخصی و احساسی را از این لحاظ انجام می دهیم تا در بعد دیگر به بررسی ریشه و راه حل مشکلات بگردیم و هدف مان از اطلاع رسانی این موضوع، جلوگیری از اتفاق های بد بعدی است که کارشناس برنامه مستند، راهکارهای لازم را ارائه می دهد. در ادامه به بررسی انواع مصاحبه از لحاظ های دیگر می پردازیم.
دسته بندی مصاحبه با معیار های دیگر
از لحاظ های مختلف، دسته بندی مصاحبه را می توان انجام داد. سایر دسته بندی ها به شرح زیر است:
مصاحبه کوتاه/ مصاحبه بلند:
- مصاحبه ی کوتاه مانند نظر خواهی از اشخاص در مورد یک موضوع همه گیر در جامعه است که معمولا در اخبارهای شبانگاهی پخش می شود.
- مصاحبه ی تفصیلی مثل تحلیل یک اتفاق تاریخی از منظر یک محقق حوزه علوم تاریخ.
مصاحبه های خصمانه/ مصاحبه های دوستانه:
از انواع مصاحبه می توان به مصاحبه خصمانه و یا دوستانه اشاره کرد. این نوع مصاحبه تحت تاثیر روابط بین دو فرد مصاحبه گیرنده و مصاحبه شونده می باشد. مثلا در مصاحبه های نامزدهای انتخاباتی، نوع مصاحبه بیشتر افشاگرانه است تا همدلانه. اما مصاحبه ی یک مددکار اجتماعی با یک نوجوان بزهکار قطعا همدلانه و دردمندانه است. پس بستگی دارد که مستند ساز در پی نفی سخنان مصاحبه شونده است و یا در پی جلب توجه عموم به رنج های تحمیل شده بر او. خارج از دسته بندی های بالا، نوع دیگری از مصاحبه وجود دارد که مستند ساز در موضع بی طرف و بی غرض به طرح سوالات خود می پردازد و در پی فهمیدن حقیقتی از بین صحبت های شخص مقابل می باشد.
البته تصمیم گیری در مورد این که احساس و رویکرد مستند ساز از انجام آن مصاحبه چه بوده است، به عهده ی بیننده است.
سوال مناسب برای توضیحات بالا این است که:
هدف مستند ساز از این مصاحبه چه بوده است و از انجام این کار به دنبال یافتن چه چیزی است؟
برخی از اوقات ما سبک یک مصاحبه را نمی پسندیم؛ نه به این خاطر که آن مصاحبه تهاجمی و خصمانه است؛ بلکه به این خاطر است که مستند ساز در برخورد با آن موضوع، گارد مشخصی گرفته است و پیش از مصاحبه نیز، نظرش را داده بوده است.
مصاحبه آزاد/ مصاحبه ساختارمند: مصاحبه ی آزاد گپی پراکنده است که طبق یک توافق نا نوشته بین طرفین پیش می رود. طی این صحبت ممکن است به نکته هایی پی ببریم که تا پیش از مصاحبه هیچ دید و یا تصوری از آن نداشتیم.
اما در مصاحبه ساختارمند، موضوع کمی متفاوت است. در این نوع مصاحبه هم اگر چه صحبت های پیش بینی نشده ای به وجود می آید، اما از ابتدا پرسش ها معین و مشخص است.
مصاحبه جمعی/مصاحبه فردی: بیشتر مصاحبه ها فردی اند، اما انواع مصاحبه جمعی نیز وجود دارد.
مصاحبه جمعی ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را برای بیننده جذاب می کند. مصاحبه های جمعی از نظر بصری، نیاز به چینش خاصی دارند.
مثلا مهوش شیخ الاسلامی در فیلم به کجا تعلق دارم؟ نمونه ای از یک مصاحبه جمعی موفق را انجام داده است. در این مصاحبه اگر چه عمدتا یک شخص سخن می گوید، اما خانواده ی او نیز به صورت جسته و گریخته صحبت هایی می کنند و در قاب تصویر جای دارند.
هر کدام از انواع مصاحبه، فوت و فن خاصی دارد که مصاحبه کننده باید به اصول آن کاملا اشراف داشته باشد. دانستن نوع مصاحبه و مشخص بودن نوع آن، کمک زیادی به روند انجام مصاحبه می کند.
خب، بحث انواع مصاحبه را در این جا می بندیم و در پست های بعدی، به بیان موضوعات دیگر می پردازیم. پس با ما همراه باشید.
امکان ثبت نظر جدید بسته شده است.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.